Η ιστορία του ανθρώπινου είδους είναι γεμάτη προσαρμογές. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξής του, ο άνθρωπος έχει καταφέρει να επιβιώσει με το να προσαρμόζεται και να προσαρμόζει το περιβάλλον του. Οι τεράστιες αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην καθημερινότητα και τις συνήθειές μας, έχουν μεταβάλλει εξαιρετικά τα μοτίβα υγειονομικών απειλών και ασθενειών που αντιμετωπίζουμε. Η εποχή μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση σηματοδοτεί την σταδιακή εξάλειψη των άλλοτε θανατηφόρων μολυσματικών και μεταδοτικών νόσων (infectious and communicable) και ταυτόχρονα την ολοένα αυξανόμενη εμφάνιση χρόνιων/ μη μεταδοτικών νόσων (chronic/ non communicable-NCDs). Καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτης, χρόνιες αλλεργίες, αυτοάνοσα νοσήματα, νευροεκφυλιστικές παθήσεις, καρκίνος και η λίστα δεν έχει τέλος με τα νοσήματα που μαστίζουν το σύγχρονο ανεπτυγμένο κόσμο. Πώς άραγε συνέβη αυτό;
Δεν πρόκειται για τυχαίο γεγονός, καθώς μάλιστα η εμφάνιση όλων αυτών των παθήσεων παρουσιάζει σταθερή αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες, παρά την εντυπωσιακή τεχνολογική και επιστημονική πρόοδο. Επίσης, δεν φαίνεται να μπορεί να αποδοθεί στο αυξημένο προσδόκιμο ζωής των πληθυσμών, καθώς η εμφάνισή των παθήσεων αυτών, στατιστικά αφορά πια ολοένα και νεαρότερες ηλικίες. Είναι ξεκάθαρο, πως η εμφάνιση και η ραγδαία αύξηση των χρόνιων παθήσεων έχουν τη ρίζα τους στο ανθρωπογενές περιβάλλον (anthropocene) και τον τρόπο ζωής μας (lifestyle). Πλήθος επιστημονικών φορέων, ανάμεσα τους και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), αναγνωρίζουν επίσημα ότι οι χρόνιες παθήσεις είναι υπεύθυνες για το 70% των ετήσιων θανάτων παγκοσμίως και στη συντριπτική τους πλειοψηφία μπορούν να προληφθούν μέσω του τρόπου ζωής μας.
Ποιοι παράγοντες είναι αυτοί που, κατά βάση, συμβάλλουν στην αυξημένη χρόνια νοσηρότητα των ανθρώπων; Κατά το μεγαλύτερο μέρος τους είναι ανθρωπογενείς και είτε οφείλονται στην αλλαγή του περιβάλλοντος (φυσικό, πολιτικό, κοινωνικό-οικονομικό), είτε αφορούν τις καθημερινές μας δραστηριότητες: διατροφή, σωματική άσκηση, ποιότητα ύπνου, ποιότητα διαπροσωπικών σχέσεων, χρόνιο άγχος (stress), τοξικές και εθιστικές ουσίες. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με το γενετικό υπόβαθρο κάθε ανθρώπου, μπορούν να επηρεάσουν την υγεία μας ποικιλοτρόπως. Δυστυχώς, η συμβατική ιατρική, παρά τα εξαιρετικά της επιτεύγματα, δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει τις χρόνιες παθήσεις στη ρίζα τους, αλλά τις περισσότερες φορές διαχειρίζεται τα συμπτώματά τους φαρμακευτικά.
Η Ιατρική του Τρόπου Ζωής (Lifestyle Medicine) έχει τις ρίζες της στις πρακτικές του Ιπποκράτη, ο οποίος θεωρούσε τον τρόπο διατροφής και διαβίωσης καθοριστικούς για την υγεία. Σήμερα δε, υπάρχει πλήθος επιστημονικών δεδομένων και κλινικών μελετών, που καταδεικνύουν την προληπτική και θεραπευτική αξία αυτής της προσέγγισης σε σχέση με τις χρόνιες παθήσεις. Στο κέντρο της Ιατρικής του Tρόπου Zωής βρίσκονται: η ολιστική θεώρηση του ανθρώπινου οργανισμού, η εκπαίδευση του ατόμου στη φροντίδα του εαυτού του και της υγείας του, η επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση με στόχο την πρόληψη και την βέλτιστη εξέλιξη των χρόνιων παθήσεων, αλλά και η διεπιστημονική συνεργασία των επαγγελματιών υγείας.
Δύο μητρικοί οργανισμοί σήμερα ασχολούνται με την ενημέρωση του κοινού και την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας πάνω στις αρχές του Lifestyle Medicine, το American College of Lifestyle Medicine (ACLM) και ο European Lifestyle Medicine Organization (ELMO). Υπάρχουν, επίσης, επαγγελματικές κοινότητες σε περίπου 18 χώρες του κόσμου, οι οποίες έχουν συσταθεί από επαγγελματίες υγείας που παρέχουν υπηρεσίες εναρμονισμένες με τις αρχές του lifestyle medicine.
Το ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Ιατρική του Τρόπου Zωής, παγκοσμίως, δεν είναι απλώς μία τάση. Γίνεται πια ξεκάθαρο, τόσο στους επαγγελματίες υγείας, όσο και το κοινό ότι, για να έχουμε καλύτερη υγεία χρειάζεται να φροντίζουμε τον εαυτό μας συνολικά. Φαίνεται, λοιπόν, πως μέσα από τις αρχές του Lifestyle Medicine η ιατρική ξαναβρίσκει το νόημά της και γίνεται εργαλείο ίασης για τους ανθρώπους.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το πως ο τρόπος ζωής μας καθορίζει την υγεία μας, αλλά και για την Ιατρική του Τρόπου Ζωής και πως μπορούμε να την ενσωματώσουμε απλά και εύκολα στη ζωή μας, παρακολουθήστε το δωρεάν σεμινάριο του Health Yourself στο Youtube, εγγραφείτε στο HealthYourself και αποκτήστε δωρεάν το e-book «Η υγεία σου είναι στα χέρια σου!» ή διαβάστε το σχετικό άρθρο εδώ.
